Quân đội Nhân dân Việt Nam là quân đội kiểu mới, quân đội của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân, là lực lượng nòng cốt của lực lượng vũ trang Nhân dân Việt Nam, được Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh tổ chức, giáo dục và rèn luyện. Từ 34 đội viên đầu tiên, trải qua quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, QĐND Việt Nam đã cùng nhân dân cả nước đánh thắng các đội quân lớn mạnh, hùng hậu của thực dân Pháp, đế quốc Mỹ, giành độc lập dân tộc và thống nhất đất nước. Trong từng giai đoạn lịch sử của đất nước, QĐND Việt Nam đã khẳng định được vai trò vừa là đội quân chiến đấu, vừa là đội quân công tác, từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu, phục vụ. Trưởng thành qua lửa đạn.
Ngày 22/12/1944, tại khu rừng giữa hai tổng Hoàng Hoa Thám và Trần Hưng Đạo thuộc châu Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng (nay là xóm Nà Sang, xã Tam Kim, huyện Nguyên Bình), Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân được thành lập theo Chỉ thị của lãnh tụ Hồ Chí Minh. Trong chỉ thị, Người ghi rõ: “Tên Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân nghĩa là chính trị trọng hơn quân sự. Nó là đội tuyên truyền”. “Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân là đội quân đàn anh, mong cho chóng có những đội đàn em khác. Tuy lúc đầu quy mô của nó còn nhỏ, nhưng tiền đồ của nó rất vẻ vang. Nó là khởi điểm của giải phóng quân, nó có thể đi suốt từ Nam chí Bắc, khắp đất nước Việt Nam”.
Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân gồm 34 người, biên chế thành 3 tiểu đội do đồng chí Hoàng Sâm làm Đội trưởng, đồng chí Xích Thắng làm Chính trị viên. Tháng 4 năm 1945, Hội nghị quân sự cách mạng Bắc Kỳ của Đảng đã quyết định hợp nhất các tổ chức vũ trang trên cả nước (hợp nhất Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, Cứu quốc quân và các tổ chức vũ trang khác), thành lập Việt Nam giải phóng quân. Cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công, Việt Nam giải phóng quân được đổi tên thành Vệ quốc đoàn, rồi Quân đội quốc gia Việt Nam (1946), đến năm 1950 được đổi tên thành QĐND Việt Nam. Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân đã đánh thắng 2 trận đầu (Phai Khắt, Nà Ngần) làm nòng cốt cùng toàn dân tiến hành Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Chiến thắng Phai Khắt, Nà Ngần đã mở ra truyền thống vẻ vang của QĐND Việt Nam. Trong giai đoạn lịch sử tiếp theo, QĐND Việt Nam đã cùng toàn dân bảo vệ chính quyền cách mạng và tiến hành cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945-1954), đỉnh cao là chiến thắng Điện Biên Phủ. Sau năm 1954, miền Bắc hoàn toàn giải phóng và bước vào thời kỳ quá độ lên CNXH. Miền Nam tiếp tục cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, đánh đổ ách thống trị của đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai. Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của cách mạng Việt Nam trong giai đoạn mới, các đơn vị trong toàn quân đã tiến hành chấn chỉnh tổ chức, thống nhất biên chế, tiến lên chính quy, hiện đại, cùng toàn dân xây dựng, bảo vệ miền Bắc XHCN; giữ gìn, phát triển lực lượng vũ trang cách mạng miền Nam. Trong giai đoạn này, QĐND Việt Nam cùng toàn dân đã đánh bại chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” (1961-1965); “Chiến tranh cục bộ” (1965-1968); “Việt Nam hóa chiến tranh” (1969-1972) của đế quốc Mỹ. Giai đoạn từ năm 1973-1975, QĐND Việt Nam cùng toàn dân tiến hành cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân 1975 với đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Vun đắp truyền thống cao đẹp “Bộ đội Cụ Hồ”
Bước vào sự nghiệp đổi mới, cùng với thực hiện nhiệm vụ huấn luyện, khai thác, làm chủ vũ khí, trang bị hiện đại, quân đội đã tiến hành đồng bộ các biện pháp công tác dân vận, tham gia xây dựng hệ thống chính trị cơ sở; tích cực giúp nhân dân xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, giữ gìn khối đại đoàn kết toàn dân tộc, phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai...Trong quá trình thực hiện công tác dân vận, các đơn vị quân đội luôn bám sát thực tiễn, bám sát địa bàn, triển khai công tác dân vận đồng bộ và hiệu quả. Những năm gần dây, nhiều mô hình dân vận của các đơn vị trong toàn quân đã lan tỏa hiệu ứng xã hội rộng rãi, tiêu biểu như phong trào “Quân đội chung sức xây dựng nông thôn mới”, “Xóa một hộ đói, giảm một hộ nghèo”, “Bò giống giúp người nghèo nơi biên giới”, “Mái ấm biên cương”, “Nâng bước em tới trường - Con nuôi đồn Biên phòng”, “Hải quân Việt Nam làm điểm tựa cho ngư dân vươn khơi, bám biển”...Toàn quân đã chủ động, tích cực tham gia xây dựng, củng cố và nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh. Trong đó, BĐBP đã cử hàng ngàn lượt cán bộ, đảng viên sinh hoạt với chi bộ thôn, bản, phụ trách hộ gia đình biên giới, tham gia chính quyền cấp xã, huyện, giúp đỡ các xã, phường, thôn, bản biên giới, vùng trọng điểm xóa thôn, bản trắng đảng viên, đào tạo, bồi dưỡng hàng nghìn đảng viên, cán bộ cho các cơ sở. Các hoạt động đó đã góp phần củng cố, nâng cao hiệu quả, hiệu lực hoạt động của bộ máy chính quyền cơ sở, nhất là các địa bàn vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo. Đặc biệt, trong phòng, chống thiên tai, thảm họa, cán bộ, chiến sĩ quân đội đã không quản ngại gian khổ, sẵn sàng hi sinh thân mình để cứu tính mạng và tài sản của nhân dân. Hình ảnh cán bộ, chiến sĩ quân đội luôn có mặt ở những nơi xung yếu, nguy hiểm để giúp đỡ nhân dân ứng phó với thiên tai, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn đã làm ngời sáng thêm bản chất, truyền thống tốt đẹp của “Bộ đội Cụ Hồ”...Quán triệt sâu sắc đường lối, nguyên tắc, quan điểm, phương châm chỉ đạo, chính sách đối ngoại và chủ trương chủ động, tích cực hội nhập quốc tế của Đảng và Nhà nước, quân đội ta tiếp tục đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công tác đối ngoại quốc phòng, tăng cường hội nhập quốc tế về quốc phòng. Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam cho biết, thông qua đối ngoại quốc phòng, quân đội đã chủ động thúc đẩy quan hệ, hợp tác với các quốc gia láng giềng, với sự tham gia của nhiều thành phần, lực lượng, từ cấp Bộ Quốc phòng đến các quân khu và các quân chủng, binh chủng, BĐBP trên các khu vực biên giới..., tạo ra vành đai an ninh trên các tuyến biên giới đất liền, góp phần quan trọng vào việc bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc. Ngày 17 tháng 10 năm 1989, Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa VI) đã ra Chỉ thị số 381-CT/TƯ quyết định lấy Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12) đồng thời là Ngày hội Quốc phòng toàn dân - Ngày hội của truyền thống bảo vệ Tổ quốc, Ngày hội tôn vinh và nhân lên hình ảnh cao đẹp Bộ đội Cụ Hồ - một nét độc đáo của văn hóa dân tộc Việt Nam trong thời đại mới. Ngày hội Quốc phòng toàn dân cũng là dịp để phát huy truyền thống yêu nước, biểu dương sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc và quyết tâm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Ba mươi tư năm thực hiện Ngày hội Quốc phòng toàn dân, chúng ta đã đạt được những thành tựu quan trọng sau đây:
Một là, nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc của toàn xã hội và sức mạnh tổng hợp của nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân.
Hai là, giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ và định hướng xã hội chủ nghĩa, bảo đảm môi trường ổn định, hòa bình và an ninh cho sự phát triển đất nước; làm thất bại âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch, góp phần quan trọng vào quá trình đổi mới đất nước, nâng cao vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.
Ba là, sức mạnh bảo vệ Tổ quốc được tăng cường, tăng thêm khả năng ngăn chặn và loại trừ nguy cơ chiến tranh và khả năng đối phó thắng lợi các tình huống chiến tranh và các tình huống xâm phạm an ninh quốc gia, nếu xảy ra.
Bốn là, hình thành thế chiến lược bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong điều kiện mới. Thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân bảo vệ Tổ quốc được triển khai rộng khắp, chặt chẽ và liên hoàn; thế trận lòng dân được củng cố vững chắc.
Năm là, lực lượng vũ trang mà nòng cốt là Quân đội nhân dân có chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu ngày càng cao, phát huy được vai trò trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Những thành tựu cơ bản đạt được sau 34 năm thực hiện Ngày hội Quốc phòng toàn dân đã góp phần quan trọng vào việc thực hiện thắng lợi công cuộc đổi mới của đất nước; sức mạnh về mọi mặt được tăng cường, độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ và chế độ xã hội chủ nghĩa được giữ vững, vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế được nâng cao; tạo tiền đề để nước ta tiếp tục phát triển mạnh mẽ hơn trong giai đoạn mới.
Kỷ niệm 79 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam và 34 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân là dịp để chúng ta ôn lại lịch sử vẻ vang của dân tộc và những chiến công oanh liệt của quân và dân ta; khơi dậy niềm tự hào dân tộc, chủ nghĩa anh hùng cách mạng, ý chí tự lực, tự cường vượt qua mọi khó khăn, thử thách; ra sức xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh, xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, là lực lượng chính trị tin cậy, đội quân chiến đấu trung thành của Đảng, Nhà nước và nhân dân, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong thời kỳ mới của cách mạng, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa./.